Jak zrobić sobie krem? - teoria po raz II.

Witajcie :)

Zapraszam na drugą część teorii dotyczącej tworzenia kosmetyków w domu. Pierwszą część znajdziecie TUTAJ. 

Składniki – półprodukty kosmetyczne

Sklepy internetowe oferują ogrom przeróżnych półproduktów do tworzenia kosmetyków, a każdy jest opisany w samych superlatywach, ale nie każdy na te pochwały zasługuje. Na początek przygody warto skupić się na składnikach podstawowych, które z pewnością okażą się później naszymi must have. 

Podstawowe składniki kosmetyczne

• Oleje i masła – to na nich opiera się cała naturalna pielęgnacja. Polecam zwrócić uwagę na masło shea, olej z kiełków pszenicy, z pestek malin, z pestek dyni, z kukurydzy.
• Emulgatory i koemulgatory – umożliwiają tworzenie emulsji, niezbędne przy tworzeniu kremów, balsamów, mleczek itp.
• Konserwanty.
• Substancje nawilżające – rozpuszczalne w wodzie, najczęściej dodawane do fazy wodnej. Polecam zwrócić uwagę na kwas hialuronowy (czysty proszek, który rozpuszczamy i konserwujemy sami lub gotowe roztwory) oraz żel z aloesu. Ponadto w tej kategorii znajdziemy: glicerynę, mleczko pszczele, d-panthenol, mocznik i inne.

Dodatkowe składniki kosmetyczne

• Proteiny – hydrolizowane, a więc rozpuszczalne w wodzie; dodawane w fazie dodatków. Wyróżniamy przede wszystkim keratynę, kolagen, elastynę, proteiny mleka i inne. Sprawdzają się najlepiej w pielęgnacji włosów. Na skórę działają tylko powierzchniowo, ponieważ ich cząsteczki nie zdołają przeniknąć przez pory skóry (są za duże).

• Kwasy hydroksylowe – substancje aktywne o działaniu złuszczającym, oczyszczającym, nawilżającym, pobudzającym syntezę kolagenu, które przenikają przez naskórek w głąb skóry, a przy tym wspomagają transport innym składników obecnych w kosmetyku.

Wyróżniamy kwasy AHA (α-hydroksylowe), BHA (ß-hydroksylowe) i PHA (polihydroksylowe). Każda z grup cechuje się innymi właściwościami, a także każdy kwas posiada trochę odmienne działanie i moc. Polecam zwrócić uwagę na kwas mlekowy i glukonolakton. Inne kwasy to np. migdałowy, kojowy, glikolowy, salicylowy.

Ich stosowanie wiąże się z regulowaniem pH fazy wodnej lub gotowego kosmetyku – trzeba je podwyższyć do min. 4, a max 6 dodając po trochu sody oczyszczonej lub mleczanu sodu; stosowaniem ochrony przeciwsłonecznej (tlenek cynku, olej z pestek malin lub kupne filtry), łuszczeniem skóry i możliwymi podrażnieniami.

Rozrzedzają emulsje lub całkowicie uniemożliwiają ich powstawanie, dlatego dla emulsji z kwasami konieczne jest zwiększenie stężenia emulgatora. Często stosuje się więcej niż jeden koemulgator, np. wosk pszczeli i alkohol cetylowy.

Więcej o kwasach przeczytacie w TYM i TYM poście.

• Witaminy – dodawane w niewielkich ilościach (szczypta/krople) w fazie dodatków. Przed zakupem sprawdź, czy olej, który stosujesz, nie zawiera już gamy witamin. Być może ich zakup okaże się niepotrzebny ;)

• Liposomy – są to zazwyczaj mieszanki kilku/kilkunastu składników aktywnych, których cząsteczki zostały „zamknięte” w kropelce tłuszczu. Błony komórkowe są zbudowane z dwuwarstwy lipidowej, a więc wszelkie tłuszcze mogą łatwo przez nie przenikać i wbudowywać się. Dodawane w fazie dodatków, działają w ścisłym zakresie pH.

• Olejki eteryczne – oprócz zapachu posiadają szereg właściwości, charakterystycznych dla danego olejku. Dodajemy je zawsze w fazie dodatków i w niewielkich ilościach. Zazwyczaj olejki owocowe są mniej trwałe niż te ziołowe. Polecam olejki: ze słodkiej pomarańczy (piękny zapach, ujędrnia), z drzewa herbacianego (na wszystko!), pichtowy (również na wszystko).

• Hydrolaty – wodne wyciągi ziołowe, różnią się od „herbatki ziołowej” sposobem otrzymywania i mniejszą ilością wartościowych składników. Najczęściej służą jako zamiennik wody destylowanej w fazie wodnej.

• Maceraty – olejowe wyciągi ziołowe czy roślinne, które z powodzeniem można przygotować samemu. Więcej TUTAJ.

• Ekstakty – czyste (proszek) lub wodne/glicerynowe/glikolowe. Owocowe i roślinne, ziołowe. Tutaj radzę wybierać te, które rzeczywiście mogą coś zdziałać, a nie tylko polepszać kolor/zapach kosmetyku (np. ekstrakt z truskawki). Zbyt duża ilość sypkich ekstraktów powoduje, że kosmetyki się lepi. Dodawane w fazie dodatków.

• Różne – to składniki różnego pochodzenia, zaliczane jednocześnie do wielu grup (aktywne, nawilżające itp.). Posiadają charakterystyczne właściwości. Przykładem jest mocznik, który oprócz działania nawilżającego i zmiękczajęgo, działa też (w stężeniach powyżej 5%) keratolitycznie, czyli złuszczająco. Oprócz tego jest niestabilny, bo łatwo ulega w wodzie hydrolizie – dlatego wymaga stabilizatora, którym jest kwas mlekowy lub jego sól, mleczan sodu. Może też rozrzedzać emulsje. Na początek polecam wypróbować proporcje 3% mocznika + 2% kwasu mlekowego, a dla emulsji zastosować 4% MGS + 4% alk. cetylowego.

Glinki i algi

Surowce wykorzystywane przede wszystkim do maseczek oraz jako dodatek wzbogacający kosmetyki – niestety, nie rozpuszczają się. Cechą charakterystyczną jest zawartość wielu mikro i makroelementów, aminokwasów, witamin. Szczególnie polecam spirulinę, a także glinkę zieloną, o których przeczytacie TUTAJ.

Surowce myjące

Głównie pochodzenia roślinnego, substancje myjące (np. glukozyd laurylowy). Z ich pomocą uzyskamy szampony i żele. Moje doświadczenia nie są zbyt miłe z tego typu składnikami (post TU). Obecnie na rynku są już kosmetyki myjące z delikatnymi detergentami, więc robienie ich samemu radzę zostawić na później

.

Guma ksantanowa

Umożliwia tworzenie żelu, zagęszcza kosmetyki, ale też zwiększa ich lepkość. Niezbędna przy tworzeniu żeli myjących i szamponów.

Składniki, które znajdziesz w swoim domu lub pobliskim sklepie

Miód, żel lniany, żel z aloesu – jak pozyskać?, zioła, kawa, sok z żyworódki, surowce do peelingów – cukier, płatki owsiane. 

Metody tworzenia emulsji

• Metoda na gorąco polega na umieszczeniu dwóch faz, olejowej i wodnej, w kąpieli wodnej. Po rozpuszczeniu składników, fazę olejową przelewamy do fazy wodnej i mieszamy. Tą metodę stosujemy przy większości emulgatorów, w tym MGS.

W fazie olejowej nie mogą znajdować się oleje nieodporne na podgrzewanie. Proces rozpuszczanie kontrolujemy, a przelewanie wykonujemy zaraz po rozpuszczeniu wszystkich składników, aby zbytnio nie przegrzewać olejów – mogą stracić swoje cenne właściwości.

• Metoda na zimno jest zależna od użytego emulgatora.

Emulgator GSC - dodajemy do fazy wodnej i naczynie umieszczamy w kąpieli wodnej, aż do rozpuszczenia. Następnie mieszamy i odstawiamy do przestygnięcia. Na koniec dodajemy całą fazę olejową. Metoda ta umożliwia stworzenie emulsji na bazie olejów nieodpornych na podgrzewanie, jednak emulgator ten jest bardzo niestabilny, a emulsje posiadają konsystencję napowietrzonego musu.

Emulgator SLP – płynny emulgator, którego nie trzeba podgrzewać. Tworzy emulsje przez samo zmieszanie wszystkich składników (wszystkie fazy w jednym naczyniu), ale wymaga środka, który emulsję zagęści (np. gumy ksantanowej).

Inne formulacje kosmetyków

 

• Kosmetyki składające się wyłącznie z tłuszczy – to masła, olejki i pomadki do ust. Ich tworzenie jest bardzo proste – polega na rozpuszczeniu maseł, olejów i wosku pszczelego, zamieszaniu i odstawieniu do stężenia. W zależności od dobranych proporcji uzyskamy gęste masło, płynny olejek lub pomadkę w sztyfcie.
  

• Serum – kosmetyk składa się dwóch faz, olejowej i wodnej, ale nie zawiera emulgatora. Podczas potrząsania fazy na chwilę łączą się ze sobą, co ułatwia stosowanie. Jako fazę wodną można wykorzystać żel hialuronowy i/lub żel aloesowy, co wpłynie na żelową konsystencję kosmetyku. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykonać serum składające się tylko z fazy wodnej. Przygotowanie również jest bardzo proste – łączymy wszystkie składniki i przelewamy do opakowania.

• Toniki – składają się tylko z fazy wodnej i rozpuszczonych w niej składników. Również wykonanie jest bardzo proste.

W następnej części zobaczycie jak wygląda tworzenie emulsji krok po kroku, w zdjęciach :)